T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
RİZE / ÇAYELİ - Büyükköy Ortaokulu

Çocuğunuzun Yaşamını Kitaplar ile Zenginleştirin

Günümüzde bebeklikten yetişkinliğe geçene kadar çocuklara özel pek çok farklı türde ve sayıda kitap mevcut. Kitaplar okul öncesi dönemden ortaöğretim çağına kadar çocuğu tüm gelişim alanlarında destekler. Kitap okumak çocuklara anadilin kural ve yapısını öğretir, okuma kültürü kazandırır. Çocuk edebiyatı neden sonuç ilişkisi kurma, problem çözme becerilerini destekler, bellek gelişimine, dilsel ve sosyal duygusal gelişime önemli katkı sağlar. Çocukların edebiyat ile ilişkisi doğum ile başlar. Ninniler, öyküler, masallarla büyüyen çocuk, kitaplarla tanışınca dinlediklerini görmeye, somutlaştırmaya başlar.

Bilişsel gelişime katkı sağlar

Doğumdan sonra hızlı br fiziksel gelişim gösteren beyin, 3 yaş civarında snaptik bağlantıların en hızlı kurulduğu "süper yoğun" olarak adlandırılan br süreçten geçer. Bu süreçte bebeğe zengin uyaranlı br çevrenin sunulması önemlidir çünkü beyin "kullan ya da kaybet" sürecine girer ve kullanılmayan snaptik bağlantılar kaybolur. Okul öncesi dönem olarak adlandırılan 3-6 yaş döneminde beyin gelişiminin %70 tamamlanır. Bu dönemde bilişsel süreç dil ve düşünce ile koordineli gelişmektedir. Bu nedenle çocuk edebiyatı bilişsel gelişimde önemli bir rol üstlenir. Öykü, şiir, roman gibi türler çocuğun gözlem, eleştiri, problem çözme, karşılaştırma yapma, sınıflama yapma gibi becerilerini destekler. Nitelikli çocuk kitapları çocuğun düş gücünü geliştirmekte, problem çözme becerisine katkı sağlar, doğruyu yanlışı ayırt etme fırsatı sunar. Olay örgüsü olayların belirli bir sıra izlediğini anlamalarına ve neden sonuç ilişkisi kurmalarına katkı sağlar. Dil gelişimini hızlandırır Dil öncesi dönem olarak adlandırılan yaşamın ilk yılının devamında konuşma dönemi başlar. Çocuk tek sözcüklü evre, birbirini izleyen tek kelimeli cümleler evresi, üç ve daha fazla kelimeli cümleler devresinden geçmektedir. 3 yaş ile birlikte çocuk ana dilinin temel yapılarına hakimdir. Bu süreçten sonra çocuk sorduğu sorular ile hem dil hem de bilişsel kapasitesini genişletir. Okul çağına gelene kadar çocuk 2000-2500 kelime dağarcığı edinir (Yapıcı, 2004). Okul çağı le birlikte dil sosyalleşmenin bir aracı olur. Çocuğun kelime ihtiyacı arttıkça ifade gücü de kuvvet kazanır. Aynı zamanda somut işlemler döneminde olan çocuk (7-11 yaş), yeni öğrendiklerini eskiler ile kıyaslayarak somutlaştırma eğilimi gösterir. Çocuk edebiyatı çocuğun dil gelişimini destekleyen en önemli unsurlardan biridir. Çocuk edebiyatının önemli amaçlarından br çocuğun anadilinin yapısına ve kurallarına hakimiyetinin artmasıdır. Nitelikli bir çocuk kitabı çocuğu estetik bir dil ile tanıştırmaktadır. Üç yaşına gelen çocuk dile ilişkin ilk ipuçlarını, görsel okumayı, dilsel uyaranları çocuk kitapları ile edinmektedir. Masallar, hikayeler çocuğun dl becerilerini desteklemekte, ale ortamında çocuğa doğal br öğrenme fırsatı sunmaktadır. Evde düzenli okuma alışkanlığı olan çocuklar dil becerlerinde daha donanımlı hale gelmektedir. Kelimeler le çocuk sembolik düzeyde nesne ve anlamı kavramaya başlamakta, kitap bu süreçte çocuğun görmesini sağlamaktadır. Çocuğun konuşma, dnleme, okuma ve yazma becerler bu katkılar le gelişmektedir. Resimli kitaplar çocuğun kelime haznesinin zenginleşmesine katkı sağlar. Masalların öncelikle dnleme sonra okuma becerler üzerinde katkı sağladığı, kurgulanmış masalların kavram gelişimini desteklediği vurgulanmaktadır.

Sosyal ve duygusal gelişimi destekler

Okul çağının başlamasıyla sosyalleşme önem kazanır, akran ilişkileri bu alanı besleyen br unsur olarak öne çıkar. Ergenlik döneminde ise gerek soyut işlemler dönemi gerek hormonel değişimlerin etkisi ile duygusal gelişimi önem kazanır. Çocuk edebiyatı sosyo-duygusal gelişim alanına öncelikle yetişkin çocuk etkileşimine sağladığı katkı ile önemlidir. Bebeklik döneminde birincil bakım veren ile yapılan kitap okumalar, etkinlikler çocukta sevgi ve güvene dayalı bağ oluşturur. Sevildiğini, değer gördüğünü ve merakının giderildiğini deneyimler. Masallar, bilmeceler, tekerlemeler, hikayelerin anlatıldığı parmak oyunları çocukların gelişimini sağlayan edebiyat türleridir. Resimli çocuk kitapları tema, evrensel değerler, çocuğun karakterlele empati kurması, gerçek yaşama ilişkin öğeler gibi unsurlar ile çocuğun sosyo-duygusal gelişimini destekler. Hikaye, biyografi, anı, roman gibi türler de ilerleyen yaş dönemlerinde çocukların dış dünyalarını besleyen, duygusal farkındalık kazandıram, karakter tahlilleri yapmalarına olanak sağlayan edebiyat türleridir.

Pedagog onaylı, Seçkin çocuk yayınevlerinin kitapları TRT Çocuk Kitaplık uygulamasında! Çocuğunuz istediği kitabı ücretsiz ve reklamsız olarak okuyabilir.

 

Paylaş Facebook  Paylaş twitter  Paylaş google  Paylaş linkedin
Yayın: 24.06.2021 - Güncelleme: 24.06.2021 17:47 - Görüntülenme: 417
  Beğen | 4  kişi beğendi